Asparagus ma ọ bụ asparagus bụ ọtụtụ mkpụrụ ndụ ihe nketa na ezinụlọ nke otu aha Asparagaceae. Dika onu ogugu ohuru a si kwuo, ndi botanist achoputawo ma kọwaa ihe dika nkpuru osisi ato di uku nke nkpuru a, n'etiti ha enwere nri, na ogwu, na ihe ndi ozo eji achọ mma. Imirikiti ụdị asparagus bụ ahịhịa na-eto eto nke na-enwe ọdịdị nke ahịhịa, osisi vaịn na mkpụrụ amị.
N'okpuru aha "asparagus" asparagus nkịtị ma ọ bụ ụlọ ahịa ọgwụ, nke toro dị ka mkpụrụ osisi nke mkpụrụ osisi chara acha, ka amaara n’ụwa niile. Ma akọtara ihe dị ukwuu buru ibu site na akwụkwọ nri anaghị emeghe ngwa ngwa. Taa, a na-eji ụdị ahịhịa asparagus ji achọ mma na nke dị mma na gburugburu mbara ala.
N'ụlọ, asparagus ghọrọ nke na-eledaghị anya na-elekọta ma na-akụ osisi, na-eji obi ụtọ na-eto ma na-akụ akwụkwọ n'ụlọ. E nwere ọtụtụ ụdị ụlọ ime ụlọ kachasị ewu ewu.
Asparagus asparagus (A. asparagoides)
Nke mbụ asparagus asparagus bụ nke C. Linnaeus kọwara wee kee ya na 1753, mana ọdịnala malitere ịbụ nke Asparagus naanị na 1909. N'ezie, ụmụ amaala a bi na ndịda na ọwụwa anyanwụ Africa adịghị ka ndị ikwu ya ama ama.
Ngwacha osisi asparagus mara mma na-anọchi anya osisi vaịn nke ahịhịa juru nke nwere oke ruru mita atọ. Phyllocladias, nke a na-akpọ mgbe ụfọdụ akwụkwọ, ma bụrụkwa ihe ị kụrụ nke osisi ahụ na-apụta nke ọma, dị larịị, nke onwunwu. Obosara “mpempe akwụkwọ” a bụ 2 cm, ogologo ya na-adị ogologo abụọ.
N'elu ụdị ọhịa, ifuru, dị ka ọ dị na foto nke asparagus, na-apụta site na July ruo Septemba. Ha dị obere nke nwere ihe ngosi dị ụtọ. Mgbe mmesesịrị, n'ọnọdụ ha, akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ mbụ ma mechaa tomato na-acha uhie uhie.
A gaghị akpọ ụdị asparagus a oyi-oyi. Ma dị ka ihe ọkụkụ ime ụlọ nke e ji achọ mma, ọ na-ewu ewu.
N'etiti ndị na-akụ ifuru ị nwere ike ịnụ aha ọzọ maka ihe ọkụkụ - mediolodes asparagus, na ala nna, yana Australia na New Zealand, nke ghọrọ obodo nna ya nke abụọ, ha na-akpọ liana agbamakwụkwọ ma ọ bụ veel. Ihe kpatara ya bụ na ahịhịa tojuru etoju na-emepụta ọmarịcha oghere ọrụ pụrụ iche, na-echetara onwe ya ihe mkpuchi nke nwanyị.
N’agbanyere aha ya na Australia, a na-ahụ ụdị ahịhịa asparagus dị ka nke ahịhịa dị ka ahịhịa na-etinye ala dị egwu n'ihe ubi.
Okpo asparagus (A. densiflorus)
Ofdị ahịhịa asparagus, nke ndị na-elekọta ahịhịa juru ebe niile ma hụ ya n'anya, bụ ahịhịa na-akụ mkpụrụ osisi, nke, dabere na ụdị dịgasị iche iche, nwere ike ije ozi dị ka ihe mkpuchi ma ọ bụ ọdịbendị na-eme nri. Osisi na-anabataghị anyanwụ na-enwu gbaa, dịkwa ka ndị bi na South Africa, nwere obere ọgịga.
Densiflorus ụdị asparagus na-eto n'ụsọ mmiri na mpaghara KwaZulu-Natal na ndịda Africa. Osisi a na-eguzogide unwu, na-aghọrọ ihe mejupụtara nke ala, ma nwekwuo njikere itolite na oge ntoju na nnukwu ahihia nke ahịhịa ndụ.
Ntdị ihe ọkụkụ dịgasị iche dabere na ụdị na ụdị dị iche iche. N'ọtụtụ osisi, ị ga-eru otu mita n'ogologo ma nwee ike idobe ma ọ bụ na-agbagharị, dị ka na asparagus nke Sprenger flores densụ. Nke a bụ ụdị kachasị ewu ewu nke ụdị densiflorus ụdị.
Okooko osisi asparagus na-acha uhie uhie nwere obere, na-acha ọcha ma ọ bụ pink na-acha pinki. Nke a bụ otu n'ime ụdị asparagus na-atọ ụtọ, ísìsì ụtọ na-esite n'osisi ahụ na-agbasa ebe niile. Ugbo mmiri ezighi ebi ma na-ewe ihe dịka izu abụọ ma ọ dabara na anwụ na South Africa n'oge ọkọchị.
N'ebe fụlasịsị ifuru gachara, ọ pụtara na, dị ka ọ dị na foto nke asparagus, tomato dị ụtọ na-egbuke egbuke na-acha uhie uhie nwere mkpụrụ ojii.
Sprenger nke ahịhịa asparagus gbara ya n'ọhịa ma mgbe ọ toro n'ubi bụ ihe a na-ekpuchi. N’ọdị oge eji eme ite, ome na-eto eto na-ebu ụzọ nwee ụdị kwụ ọtọ, mgbe ahụ, na-eru ogologo ihe dịka otu mita, ha ga-eme. Osisi ahụ na-eto nke ọma na anyanwụ, mgbe ọ na-abanye na ndò, ị ga-agbatị, ma akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ na-acha ọcha.
Ahịhịa asparagus nke ụdị a anaghị agafe 2-2.5 cm n'ogologo, obosara ha bụ naanị 1-2 mm. A chịkọtara ọnụ ndị ahụ. N'oge opupu ihe ubi, okooko osisi na-acha ọcha ma ọ bụ pink dị na asparagus. Mgbe agbachasị, mkpụrụ osisi to 5 mm n'obosara na-ese na oroma ma ọ bụ ụda uhie ma nwee mkpụrụ ojii. Akpukpo ahihia a gbanyere mkpọrọgwụ ya dika akwara ma sie ya ike.
Asparagus a gosipụtara na foto ahụ na-aka mma mgbe etolite na ndo ma ọ bụ na-ele mmadụ anya n'ihu. Asparagus nke ụdị densiflorus nke ụdị Meyersii dị iche iche mara n'okpuru aha dị iche iche, mana a na-akpọkarị osisi ahụ dị ka foxtail fern, asparagus fern ma ọ bụ Meyers asparagus.
Heightdị elu nke onye nnọchianya asparagus dị 60 cm, ebe ọhịa nwere ihe dị nro na-esite na etiti. Ọhia na-eme kọmpat ruo ogologo oge ma bụrụ ihe ịchọ mma na ndị ji florists nwee ekele maka ya. A na-eji obere mkpa dị nro nke ahịhịa dị ndụ kpuchie okpu osisi, nke na-eme ka azuokokoosisi pusi ma ọ bụ ọdụ nkịta ọhịa. Okooko dị obere, na-acha ọcha. Mkpụrụ - agba gbara agba na-acha uhie uhie na-acha uhie uhie.
N'ime oke ọhịa, a na-ahụ ahịhịa ahịhịa dị na Meyers na ndịda Africa na Mozambique.
Asparagus nke ụdị densiflorus nke ụdị Cwebe bụ ezigbo ihe ọkụkụ nke akọwara, mana n'adịghị ka asparagus nke Sprenger flores densụ, ọ ka mma ijide ọdịdị kwụ ọtọ, ome ya na-eto eto nwere agba pụrụ iche, odo odo ma ọ bụ aja aja.
Nke a bụ naanị iche iche anyanwụ na-contraindicated, na osisi mma na-ekpughe ya mma dị na ndo.
Crescent Asparagus (A. Falcatus)
Osisi nke a na-ahụ maka Mozambique na South Africa, ọ bụ otu n'ime ụdị asparagus kachasị ukwuu na mbara ala. N’ụlọ, na South Africa, a na-akụ ahịhịa ọka asparagus iji chebe oke ala. Ọrụ a dị na osisi abụghị ihe ijuanya, n'ihi na ụdị ụdị asparagus na-etolite ogologo oge, ome na-apụta ruo 7 mita dị elu. Mgbe a haziri nkwado ahụ, ndị na-eto eto, ahịhịa ndụ ka toro gburugburu ya ma mesịa ghọọ ogige siri ike okpueze.
Akwụkwọ nke ahịhịa asresgus, dị ka ọ dị na foto ahụ, na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ, dị gịrịgịrị, na-achagharị. Mkpụrụ osisi ahụ, na-akpụ ụsọ ọsọ, na-ejikọ ifuru 5-7 na-acha ọcha nke agba ọcha. Ripkụ mkpụrụ osisi na-adọta ọtụtụ ụmụ nnụnụ na-achụ nta mkpụrụ akụ zoro n'okpuru shei uhie.
Ejiri ụdị asparagus a na-enwe uto dị elu ma nwee ike toro na ndo ma na anwụ dara. Osisi ahụ nwere nke ọma na ịgbara mmiri, nke mkpụrụ na nkewa nke okenye.
Ahịhịa asparagus (A. racemosus)
Osisi asparagus ma ọ bụ tsemosus bụ nwa amaala bi na Nepal, India na Sri Lanka. Lee osisi a maara nke ọma n'okpuru aha satavar ma ọ bụ shatavari.
Osisi ahụ ruru elu otu mita abụọ ma, n'ọnọdụ ọnọdụ eke, ọ na-ahọrọ ịbanye mkpọrọgwụ n'ọtụtụ nnukwu okwute, gravel na nnukwu nnabata. Na botany, a kọwara ụdị asparagus na 1799 ma ebe ọ bụ na mgbe ahụ anaghịzi ewu ewu, ma na-achọta ndị na-enwe mmasị ọ bụghị naanị dị ka osisi ornamental, kamakwa dị ka onye na-agwọ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ.
Cystic asparagus na ederede Ayurvedic ka akwadoro ka iji gbochie ma gwọ ọrịa ọnya afọ na dyspepsia. Nnyocha ọhụụ gosipụtara na asparagus gosipụtara na foto nwere ike iwepu nsí na ịnọgide na-egbochi, nke na-akọwapụta aha a ma ama bụ "shatawari" ma ọ bụ "onye na-agwọ otu narị ọrịa."
Ọdịdị nke oke ọhịa ahụ bụ ihe eji achọ mma. Osisi a ruru mita abụọ n’ịgo elu ma ọ bụ na-agbadasị elu ya na klọọkụ ndị na-adọrọ adọrọ anakọtara na bunches. Asparagus nwetara aha gọọmenti ya n'ihi okooko osisi pink na nke na-acha ọcha ma nwee ọmaụ na-egbuke egbuke anakọtara na ahịhịa.
Cirrus asparagus (A. Setaceus)
Cirrus asparagus bụ ụdị amaala nke South Africa, mana osisi ahụ bịara bụrụ nke enweghị atụ nke na ọ na-abanye n'akụkụ ụwa ndị ọzọ ngwa ngwa. Aha asparagus a sitere na Latin Saeta, nke pụtara “ntutu” ma ọ bụ “ahịhịa ọka”. N'ihi ya, mgbe ụfọdụ, a na-akpọ ụdị ahụ ihe kachasị mma ma ọ bụ bristly asparagus. Ofdị ọzọ nke aha ahụ, A. plumosus ma ọ bụ cirrus nke osisi ahụ nwetara n’afọ 1875, na-ahụta ka ọ ga-agbanwe.
Osisi ahụ bụ osisi na-arị ugwu nke nwere iferi ike nke ị na-apụta site na etiti na-eto eto. Ngalaba azuokokoosisi a na-akpọ akwụkwọ bụ n'ezie ndị kacha ezigbo mkpa n'ime ụdị dịgasị iche iche a mụrụ. Nchịkọta ahụ nwere phyllocladies 3-12, na ogologo ya ruru 15 mm na dayameta nke ruru 0,5 mm.
Ifuru ahihia nke asparagus na-egosi na foto nwere ọdịdị nke ọtụtụ obere ifuru ọcha. Mkpụrụ osisi, n'adịghị ka ụdị asparagus ndị ọzọ akọwapụtara, adịghị acha ọbara ọbara, kama acha anụnụ anụnụ, nke nwere mkpụrụ 1 ruo 3.
